«اموات» و «حیات»، بلکه فعلیات را، چه کمالات اولی و چه ثوانی، از صقع حق ببین، نه مفصول و فقرائی بسته به او، نه اغنیا. و به تحقیق بگو: او هست. و مبین بلند و پست، بلکه استیفاء حساب موادّ و هیولای مجسّمه را بکن، و ببین که فعلیّت امتداد و فعلیّت قوّه هم، ظلّ نورحق است.
دیدن مرگ اشخاص با دیده بصیرت ، و یاد کردن از مرگ خویش ولی با قدرت تفکر از بهترین عوامل بیدار کننده ، و وسائل رشد و کمال است به چشم بصیرت نظر کن ، و از خواب غفلت بیدار شود ، و به گوش هوش بشنو ، ای غافل از سبب هستی و ایجاد خود ، و بی خبر از عاقبت حال و عقبات مآل و معاد خود .
خبر داری که سیاحان افلاک
چرا گردند گرد مرکز خاک
چه می خواهند از این محمل کشیدن
چه می جویند از این منزل بریدن
که گفت این ثابت است آن منقلب نام
که گفت آن را بجنب وین را بیارام
در این محرابگه مقصودشان کیست
وزین آمد شدن منظورشان چیست
همه هستند سرگردان چو پرگار
پدید آرنده خود را طلبکار
بینشم از تن نیست که دیگر جانوران و رستنی ها و هر چه را که آخشیج است در ان انبازند،از روانی است که از آن من است،پس نه تن جای من و گرنه در اندازه او بودی و دانستی که نیست،تن بر خاک است و روان بر فه از خاک،این سخن کوتاه در نزد دانا بسیار بلند است.
هنگام آنک جلوهٔ فتح و ظفر کنم
کارم شکایت فلک و شرح ابتلاست
گیتی به جای من ز بدی کرد آنچ کرد
گر لطف تو تدارک کارم کند رواست
تا در مذاق آدمی از راه عقل و روح
تلخی خوف همبر شیرینی رجاست
بادا همیشه قبلهٔ خوف و رجای خلق
صدر تو همچنانک فلک قبلهٔ دعاست
چون طینتت به محنت و حسرت نوشته اند
گر وحش و طیر به تو بگریند هم رواست
نی،نی! ازین میانه تو مخصوص نیستی
در هر که بنگری به همین داغ مبتلاست
از ممکنات به ز ملک نیست هیچ کس
او هم اسیر دهشت درگاه کبریاست
مزن تا توانی به گفتار دم
نکو گوی گر دیر گویی چه غم
بیندیش و آنگه برآور نفس
وزان پیش بس کن که گویند بس
به نطق آدمی بهتر است از دواب
دواب از تو به گرنگویی صواب
هر گه که بخرابه ای بر گذشتی توقّف کردی بزاری بنالیدی و رفتگان آن منزل یاد کردی گفتی: کجااند ایشان که این بنا نهادند و از آن مسکن ساختند دل بدادند و مال و جان درباختند تا آن غرفه ها بیاراستند چون دل برآن نهادند و چون گل بر بار بشکفتند از بار بریختند و در گل خفتند.