فایلستان

ذخیره شدن صور خیالی در خیال باطل است؛ زیرا اگر صور خیالی در ذهن بودند بایستی دائما نزد نور مدبر یعنی نفس حاضر باشند و نباید انسان صور خیالی را فراموش کند. پس صحیح نیست خیال خزانه حس مشترک به حساب آید؛ بلکه واقعا خزانه حس مشترک در عالم ذکر و یاد یعنی به نزد افلاک نوری است. دلیلش آن است که انسان مثلاً در نفس خویش به هنگام غیبتش از تخیل زید، اصلاً مدرکی نمی یابد بلکه انسان هرگاه شی ء مناسبی را احساس کرد یا درباره آن اندیشید فکرش به زید انتقال می یابد و برای او استعداد استفاده صورت زید از عالم ذکر حاصل می گردد؛ لذا فقط نور مدبر مفید صورت زید است چون اوست که استعداد را فراهم می سازد .

جهت استهلاک نفوس فلکیه را ملاحظه نموده‌اند که گویا آنها به اعتبار تجرد و کلیتشان از عالم جسمانی کوچ نموده و جز سایه‌ای از آنها باقی نمانده است و اثر آنها در جسم فلک مانند نفس منطبعه است.

در نفس سماویه اختلاف است بعضی گفته‌اند: نفس فلکی در جسم فلکی منطبع می‌باشد. و معنای انطباع آن در جسم فلک این است که به تبع جسم، قابل اشاره وضعیه است؛ چنانکه صورت یاقوتی در جسم یاقوت است و با اشاره به جسم به صورت یاقوتیه نیز اشاره می‌شود، ولی مجرد به تبع جسم هم قابل اشاره وضعیه نیست.

بفرموده امام باقر (ع) (در روح و نهاد انسان) ثابت و باقیست که ما از آن به معرفت فطری یاد می‌کنیم.

روح هر چیزی یعنی خود آن چیز. اگر لفظ روح به چیزی اطلاق شود، دال بر ماهیت و جوهر آن است.

طبق روایت کافی امام صادق علیه السلام فرموده: هنگامی‌که انسان می‌میرد بدنش متلاشی شده و فقط« طینت» در قبر در حال چرخش باقی می‌ماند. اتم های اولیه ساختمان انسان که- از دستخوش تغییر در امان می‌باشند- به همان وضع نخستین باقی مانده و ماده اصلی بدن اخروی را تشکیل می‌دهند.

یکی دریاست هستی نطق ساحل

صدف حرف و جواهر دانش دل

به هر موجی هزاران دُرّ شهوار

برون ریزد زنقل و نصّ اخبار

هزاران موج خیزد هر دم از وی

نگردد قطره ای هرگز کم از وی

وجود علم از آن دریای ژرف است

غلاف دُرّ او از صوت و حرف است

معانی چون کند اینجا تنزّل

ضرورت باشد او را از تمثّل

شنیدم من که اندر ماه نیسان

صدف بالا رود از قعر عمّان

زشیب قعر بحر آید برافراز

به روی بحر بنشیند دهن باز

بخاری مرتفع گردد ز دریا

فرو بارد به امر حقّ تعالی

چکد اندر دهانش قطره ای چند

شود بسته دهان او به صد بند

رود تا قعر دریا با دل پر

شود آن قطره باران یکی دُرّ

به قعر اندر رود غوّاص دریا

از آن آرد برون لؤلؤ لالا

تن تو ساحل و هستی چو دریاست

بخارش فیض و باران علم اسماست

خرد غوّاص آن بحر عظیم است

که او را صد جواهر در گلیم است

چو بود توست یک سر همچو نابود

نگویی کاختیارت از کجا بود؟!

کسی کو را وجود از خود نباشد

به ذات خویش نیک و بد نباشد

که را دیدی تو اندر جمله عالم

که یک دم شادمانی یافت بی غم

که را شد حاصل آخر جمله امّید

که ماند اندر کمالی تا به جاوید

مراتب باقی و اهل مراتب

به زیر امر حقّ والله غالب

مؤثر حقّ شناس اندر همه جای

زحدّ خویشتن بیرون منه پای

ز حال خویشتن پرس این قدر چیست

وز آنجا بازدان کاهل قدر کیست

هر آن کس را که مذهب غیر جبر است

نبیّ فرموده کو مانند گبر است

چنان کان گَبْر یزدان و اهرمن گفت

همین نادان احمق او و من گفت

به ما افعال را نسبت مجازی است

نسب خود در حقیقت لهو و بازی است

نبودی تو که فعلت آفریدند

تو را از بهر کاری برگزیدند

به قدرت بی سبب دارای بر حق

به علم خویش حکمی کرده مطلق

مقدّر گشته پیش از جان و از تن

برای هر یکی کاری معیّن

تن آدمی همچون ساحل و هستی و جهان آفرینش دریایی است که فیض وبخشش الهی و اسماءِ الهی همچون باران به حکم ﴿علّم آدم الاسماء کلّها﴾ خداوند بر بندگان خود می بارد.

از دریای هستی هر موجی که به صورت انسان ظاهر می شود هزاران دُرّ گرانبهای حقایق و معارف اسلامی از سخنان اولیاء حق و عارفان واصل و قرآن و احادیث نبوی به ساحل نطق بیرون می ریزد.یعنی بیان تمام حقایق و معارف اسلامی از قرآن و احادیث و اخبار از زبان و گفتار انسان است.