همه موجودات عالم، افلاک و کواکب و عناصر اربعه و موالید سه گانه، همه از حکم و فرمان و دادگری حق تبعیت کرده و در متابعت و اطاعت از فرمان و امر او به جان ایستاده اند و مطیع و فرمانبردار حضرت حق گشته اند.
طهورا چیست صافی گشتن از خود
زهی شربت زهی لذّت زهی ذوق
زهی دولت زهی حیرت زهی شوق
خوشا آن دم که ما بی خویش باشیم
غنیّ مطلق و درویش باشیم
نه دین نه عقل نه تقوی نه ادراک
فتاده مست و حیران بر سر خاک
بهشت و حور و خلد اینجا چه سنجد
که بیگانه در آن خلوت نگنجد
چو رویت دیدم و خوردم از آن می
ندانم تا چه خواهد شد پس از وی
پی هر مستیی باشد خماری
در این اندیشه دل خون گشت باری
قدیم و محدث از هم چون جدا شد
که این عالم شد آن دیگر خدا شد
قدیم و محدث از هم خود جدا نیست
که از هستی است باقی دائماً نیست
همه آن است و این مانند عنقا است
جز از حقّ جمله اسم بی مسمی است
دنیا ضعیف کش و ز حق به دوراست
حق را به قوی می دهد و معذور است
بیهوده سخن ز حق وباطل چه کنی
رو زور بدست آر ،که حق با زور است
به هفتم چرخ کیوان پاسبان است
ششم برجیس را جای و مکان است
بود پنجم فلک مرّیخ را جای
به چارم آفتاب عالم آرای
سیم زهره دوم جای عطارد
قمر بر چرخ دنیا گشت وارد
زحل را جدی و دلو مشتری باز
به قوس و حوت کرد انجام و آغاز
حمل با عقرب آمد جای بهرام
اسد خورشید را شد جا و آرام
چو زهره ثور و میزان ساخت گوشه
عطارد رفت در جوزا و خوشه
قمر خرچنگ را هم جنس خود دید
ذنب چون رأس شد یک عقده بگزید
قمر را بیست و هشت آمد منازل
شود با آفتاب آنگه مقابل
پس از وی هم چو عرجون قدیم است
ز تقدیر عزیزی کو علیم است
اگر در فکر گردی مرد کامل
هر آیینه که گویی نیست باطل
کلام حق همی ناطق بدین است
که باطل دیدن از ضعف یقین است
وجود پشّه دارد حکمت ای خام
نباشد در وجود تیر و بهرام
منجّم چون ز ایمان بی نصیب است
اثر گوید کزین شکل غریب است
نمی بیند که این چرخ مدوّر
ز حکم و امر حق گشته مسخّر
تا سر این بگوید کویار نکته دانی
هر دل که نور حق دید جز نور حق نباشد
نی نزد او زمینی است نی پیشش آسمانی
بی انتظار محشرحق بین فنای کل دید
گشتی چو فانی از خود گردید خلق فانی
چون هست عکس یکتا نبود دو چیز همتا
در ملک هست جز هست چون نیست، نیست ثانی
امروز جلوهٔ وی رندان کهن شمارند
کور است در هر آنی روی نوی و آنی
آفتاب از آسمان پیدا نمود
چشم نابینا نمی‌بیند چه سود
ای که چشمت را بمعنی نور نیست
نزد حق شو حق ز بنده دور نیست
او بما از ما بما نزدیکتر
داند آن کس کو ز خود دارد خبر
هر که را دیده نی به حق بیناست
دیده او به دید حق نه سزاست
تا نگردد به حکم «بی یبصر»
دیده تو به عین حق ناظر
نیست امکان جمال حق دیدن
گل ز باغ شهود حق چیدن
چون تو سازی روان ز نافله ها
به دیار قبول قافله ها
بر قوای تو وحدت و اطلاق
غالب آید به قدر استحقاق
چشم و گوش و زبان تو هر یک
عین هستی حق شود بی شک
وصف امکان شود در او مغلوب
منصبغ یابی اش به حکم وجوب
هر که عرف مقربان داند
اهل قرب فرایضت خواند
ور کنی این دو قرب را با هم
جمع باشی یگانه عالم
نقد قربین حاصل تو بود
قاب قوسین منزل تو بود
ور ز همت کمی بلند روی
که مقید به جمع هم نشوی
دوران باشدت درین سه مقام
بی تقید به قید هیچکدام
پا ز عالی نهی سوی اعلی
سرفرازی به اوج او ادنی
هر ذره که می بینی خورشید در او پیداست
در دیدهٔ ما بیند چشمی که به حق بیناست
گر شخص نمی بینی در سایه نگر باری
همسایهٔ او مائیم این سایه ازو پیداست
تا صورت خود بیند در آینهٔ معنی
معنی همه عالم در صورت او پیداست
ما در طلبش هر سو چون دیده همی گردیم
ما طالب و او مطلوب وین طرفه که او با ماست
موجیم در این دریا مائیم حجاب ما
چون موج نشست از پا مائی ز میان برخواست
هر بنده که می بینی دریاب که سلطانیست
هر قطره ز جود او چون درنگری دریاست
گفتار خوشم بشنو کز ذوق همی گویم
گر بنده ز خود گوید سید به خدا گویاست
هر دیده که او عطای حق دیده بود
سر تا قدمش ز نور حق دیده بود
زنهار تو دید هر کسی دیده مخوان
آن دیده بود که حق در او دیده بود