فایلستان

تقدیم اعتدالین ، جابجایی بسیار کند برخوردگاههای دایرة البروج و استوای آسمانی . زمین هر روز یک دور حول محوری که از قطبهای شمال و جنوب می گذرد، می چرخد. این محور بر صفحة گردش زمین به دور خورشید عمود نیست ، بلکه با خط عمود بر این صفحه ، زاویة ثابتی ( À ) تقریباً برابر با ْ2312 (زاویة تمایل محور زمین ؛ در نجوم دورة اسلامی : میل اعظم / میل کلی ) می سازد. از دید ناظر زمینی ، صفحة استوای زمین با صفحة گردش ظاهری خورشید به دور زمین (صفحة دایرة البروج ) همان زاویة À را می سازد. این امر را با استفاده از مفهوم کرة آسمان به آسانی می توان مجسّم کرد. کرة آسمان بنا به تعریف ، کره ای است با شعاع بسیار بزرگ ، چنانکه شعاع زمین نسبت به آن ناچیز است و زمین را می توان همچون نقطه ای در مرکز آن در نظر گرفت . اکنون می توانیم به کمک پاره خطهای راستی که از (مرکز) ستاره و (مرکز) زمین می گذرد، همة ستاره ها را بر کرة آسمان تصور کنیم . چون حرکت ویژة ستاره ها (کمان مرئی جابجایی ستاره ها بر اثر حرکت واقعی آنها در فضا) بسیار ناچیز است ، ستاره ها را می توان بر کرة آسمان ، «ثابت » در نظر گرفت . قطبهای شمال و جنوب زمین را هم روی این کره تصویر می کنیم و تصویرهای آنها را قطبهای شمال و جنوب آسمانی می نامیم . از دید ناظر زمینی ، کرة آسمان ظاهراً روزی یک بار حول محور گذرنده از قطب شمال و قطب جنوب آسمانی می گردد. صفحة استوای زمین و صفحة گردش ظاهری سالانة خورشید به دور زمین ، کرة آسمان را در دو دایرة عظیمه قطع می کنند که بترتیب استوای آسمانی و دایرة البروج خوانده می شوند. استوای آسمانی ، کرة آسمان را به نیمکرة شمالی شامل قطب شمال آسمانی و نیمکرة جنوبی شامل قطب جنوب آسمانی تقسیم می کند.
از دید ناظر زمینی ، خورشید ظاهراً روی دایرة البروج در زمینة ستارگانِ ثابت حرکت می کند و سالی یک دور می زند. خورشید ضمن این دور زدن در دو هنگام به برخوردگاه دایرة البروج و استوای آسمانی می رسد. چون طول روز و طول شب در این دو هنگام برابرند، دو نقطة برخورد دایرة البروج و استوای آسمانی اعتدالین خوانده می شوند. اعتدال بهاری (ربیعی ) تعیین کنندة آغاز بهار و شروع سال نو ایرانی است ؛ این هنگامی است که (مرکز) خورشید از نیمکرة جنوبی کرة آسمان خارج ، و وارد نیمکرة شمالی می شود. اعتدال پاییزی (خریفی ) هنگامی است که (مرکز) خورشید نیمکرة شمالی را ترک می کند و وارد نیمکرة جنوبی می شود.
از سوی دیگر چون زمین به دور خود می گردد، شکل آن کرة کامل نیست بلکه در نواحی استوا برآمده تر است . به علت کشش گرانشی خورشید و ماه بر این نواحیِ زمین که استوا را به سوی بیرون می کشند، راستای فضایی محور زمین نسبت به ستارگانِ ثابت ، چرخش کُندی با زمان تناوب تقریبی 770 ، 25 سال دارد . ضمن این چرخش ، زاویة بین استوا و دایرة البروج تقریباً ثابت می ماند . این چرخش دو اثر دارد: 1) قطب شمال آسمانی ظاهراً در زمینة ستارگان ثابت روی دایره ای حرکت می کند. اکنون این قطب نزدیک ستارة قطبی است ، ولی دو هزار سال پیش چنین نبوده و در سال 4000 میلادی هم دیگر چنین نخواهد بود. 2) دو برخوردگاه استوای آسمانی و دایرة البروج ، یعنی اعتدال بهاری و اعتدال پاییزی ، نیز ظاهراً در زمینة ستارگانِ ثابت از مشرق به مغرب (در خلاف جهت توالی بروج ) حرکت می کنند. این پدیده تقدیم اعتدالین خوانده می شود. چون دورة تناوب این حرکت 770 ، 25 سال است ، هر برخوردگاه روی دایرة البروج با سرعت تقریبی یک درجه در 71 سال و هفت ماه حرکت می کند. اکنون اعتدال بهاری از صورت فلکی حوت به سوی صورت فلکی دلو حرکت می کند. براثر تقدیم اعتدالین ، طول آسمانی ستارگان ثابت به اندازة یک درجه در هر 71 سال و هفت ماه زیاد می شود . طول دایرة البروجی هر ستاره طبق تعریف ، کمانی است از نقطة اعتدال بهاری تا تصویر قائم ستاره بر دایرة البروج ، که در جهت حرکت ظاهری خورشید اندازه گیری می شود.