فایلستان

حقّ، عبارت است از شناخت مطابق با واقعیت خارجی و یقین، عبارت از شناختی است که در آن شبهه و تردید نباشد. بنا بر این، اضافه حق به یقین، نوعی اضافه بیانیه است که برای تأکید آورده شده است. مرحوم علاّمه مجلسی ـ رضوان اللّه علیه ـ می گوید: یقین، دارای سه مرتبه است: علم الیقین، عین الیقین و حق الیقین. «نه چنین است، اگر علم الیقین داشتید به یقین دوزخ را می دیدید. سپس آن را قطعاً به عین الیقین می دیدید»، «این است همان حق الیقین». تفاوت میان این سه مرتبه از یقین با یک مثال روشن می شود. برای مثال علم الیقین داشتن به آتش، عبارت است از مشاهده دیدنی ها به واسطه نور آن و عین الیقین داشتن به آن، عبارت است از مشاهده جِرم آتش و حقّ الیقین داشتن به آن، عبارت است از سوختن در آتش و محو شدن هویت شی ء در آن و تبدیل شدن به آتش صِرف. بالاتر و افزونتر از این مرتبه دیگر مرتبه ای وجود ندارد، اگر پرده کنار زده شود بر یقین من افزوده نمی گردد.