فایلستان

سهروردی نظریه اشراقی ابصار را در حکایات رمزی به واقعیت مبدل می کند. در فصل نهم از لغت موران، آنجا که ادریس نبی از ماه می پرسد «تو را چرا وقتی نور کم شود و گاه زیادت؟» ماه پاسخ می دهد:

بدان که جرم من سیاه است و صیقل و صافی و مرا هیچ نوری نیست، و لیکن وقتی در مقابله آفتاب باشم بر قدر آنکه تقابل افتد از نور او مثالی در آیینه جرم من همچو صورت های دیگر اجسام در آیینه ظاهر شود [...] تا به حدی که هر گه که در خود نگرم در هنگام تقابل خورشید را بینم؛ زیرا که مثال نور خورشید در من ظاهر است. [...] نبینی که اگر آیینه را در برابر خورشید بدارند، صورت خورشید در او ظاهر گردد، اگر تقدیرا آیینه را چشم بودی و در آن هنگام که در برابر خورشید است در خودنگریستی  همه  خورشید را دیدی اگرچه  آهن  است. «اناالشمس» گفتی زیرا که در خود الّا آفتاب ندیدی. اگر «انا الحق»... گوید عذر او را قبول واجب باشد.