فايلستان

اينك آن جويي كه چرخ سبز را گردان كند

اينك آن رويي كه ماه و زهره را حيران كند

اينك آن چوگان سلطاني كه در ميدان روح

هر يكي گو را به وحدت سالك ميدان كند

اينك آن نوحي كه لوح معرفت كشتي اوست

هر كه در كشتيش نايد غرقه طوفان كند

هر كه از وي خرقه پوشد بركشد خرقه فلك

هر كه از وي لقمه يابد حكمتش لقمان كند

نيست ترتيب زمستان و بهارت با شهي

بر من اين دم را كند دي بر تو تابستان كند

خار و گل پيشش يكي آمد كه او از نوك خار

بر يكي كس خار و بر ديگر كسي بستان كند

هر كه در آبي گريزد ز امر او آتش شود

هر كه در آتش شود از بهر او ريحان كند

من بر اين برهان بگويم زانك آن برهان من

گر همه شبهه‌ست او آن شبهه را برهان كند

چه نگري در ديو مردم اين نگر كو دم به دم

آدمي را ديو سازد ديو را انسان كند

اينك آن خضري كه ميرآب حيوان گشته بود

زنده را بخشد بقا و مرده را حيوان كند

گر چه نامش فلسفي خود علت اولي نهد

علت آن فلسفي را از كرم درمان كند

گوهر آيينه كلست با او دم مزن

كو از اين دم بشكند چون بشكند تاوان كند

دم مزن با آينه تا با تو او همدم بود

گر تو با او دم زني او روي خود پنهان كند

كفر و ايمان تو و غير تو در فرمان اوست

سر مكش از وي كه چشمش غارت ايمان كند

هر كه نادان ساخت خود را پيش او دانا شود

ور بر او دانش فروشد غيرتش نادان كند

دام نان آمد تو را اين دانش تقليد و ظن

صورت عين اليقين را علم القرآن كند

پس ز نوميدي بود كان كور بر درها رود

داروي ديده نجويد جمله ذكر نان كند

اين سخن آبيست از درياي بي‌پايان عشق

تا جهان را آب بخشد جسم‌ها را جان كند

هر كه چون ماهي نباشد جويد او پايان آب

هر كه او ماهي بود كي فكرت پايان كند

ترا تاهست ناهموارئي در خود غنيمت دان

درشتيهاي دور چرخ را كان هست سوهانش

آن يكي نزديك بكفر و اين يكي نزديك بحق. اما آن فقر كه بكفر نزديكست فقر دلست كه علم و حكمت و اخلاص و صبر و رضا و تسليم و توكل از دل ببرد.

عدم آيينه هستى است مطلق

كزو پيداست عكس تابش حق

كلام‌ها بر دو گونه باشند و سكوت‌ها بر دو گونه: كلام، يكي حق بود و يكي باطل و سكوت، يكي حصول مقصود و آن ديگر غفلت. پس هر كسي را گريبان خود بايد گرفت اندر حال نطق و سكوت، اگر كلامش به حق بود گفتارش بهتر از خاموشي و اگر باطل بود خاموشي بهتر از گفتار، و اگر خاموشي از حصول مقصود و مشاهده بود خاموشي بهتر از گفتار و اگر از حجاب و غفلت بود گفتار بهتر از خاموشي.

از آن‌چه دل اهل حق مجرد مي‌بايد از كل مُثبَتات، و به نابنايي هرگز از بند اشيا راحت نباشد و از آفت آن رستگاري نه.

سير بحر غلبات حق است كه در وقت وجد عنان مركب بنده بى‌واسطه در منازل حقيقت بمشاهدۀ قدس گشت،تا چنانكه در دريا سير يك ماهه بيك روز كند،جوانمرد در اين جذبۀ الهى مسافت همۀ عمر باز برد،كه گفته‌اند «جذبة من الحق توازى عمل الثقلين».

مسلمان بنده مولا صفات است

دل او سري از اسرار ذات است

جمالش جز به نور حق نه بيني

كه اصلش در ضمير كائنات است

در دل هر ذره مهر جان ما دارد وطن

ميكشد بهر گل جان خارهاي جور تن

اينجهان و آنجهان از جان گريبان چاك كرد

تا دهد جا جان ما را در درون خويشتن

هر كه قدر جان پاك ما شناسد چون ملك

سجده آرد جان ما را ز آنكه شد جانرا وطن

خاك ما دارد شرف بر جان ابليس لعين

ز آنكه اين تن داد حق را آن ز حق دزديد تن

نور حق پنهان شد اندر خاك از چشم عدو

نور آتش ديد در خود گفت كي باشد چومن

اجر چندين ساله طاعت رفت از دستش برون

چونكه پا بيرون نهاد از انقياد ذوالمنن

چون حسد برد و تكبر كافر شد رجيم

سعيها دارد بسي ابليس در اهلاك ما

تاتواني سعي ميكن در نجات خويشتن

از جمال حور و غلمان چشم حق بين بسته اند

زال دنيا چون فريبد همت مردانه را؟

خون رحمت را نهال خشك مي آرد به جوش

مي كند تر دست، زلف يار آخر شانه را