اگر همه ملك موجودات بنام تو باز كنند، نگر تا بي توقيع بسم اللَّه بدان ننگري كه آن را وزني نيست، و اگر جبرئيل و حمله عرش بچاكري تو كمر بندند تا سلطان اين نام داغي از خود بر جانت ننهد بدان كه آن را محلّي نيست، هر جاني كه عاشق‌تر بود او را اسيرتر گيرد، هر دل كه سوخته‌تر بود رختش زودتر بغارت برد.
همه موجودات عالم، افلاك و كواكب و عناصر اربعه و مواليد سه گانه، همه از حكم و فرمان و دادگرى حق تبعيت كرده و در متابعت و اطاعت از فرمان و امر او به جان ايستاده اند و مطيع و فرمانبردار حضرت حق گشته اند.
حق آن است كه آدمى كريم است; اما خاستگاه كرامت او را نبايد در بيغوله هاى دنيوى جستجو كرد; كرامت او در عمق جان و در سرشت او است و همين كرامت, رسول باطنى او براى پيمودن راه بس پر خطر قوس صعود, تا مرز بى انتهايى هستى است; كه (ان الى ربك الرجعى).
گواهي داد بر آنكه كليمه شهاده كه لا اله الا الله است حق و راستست و درست گردانيدند مر دعوت پيغمبر عليه السلام را و همگان استاده اند باقرار مر خدايرا به يگانگي و بگواهي رسول صلي الله عليه و آله و سلم و براستي دعوي او و اين گواهان باقي اند كه هرگز نميرند و از گواهي باز نايستند و شهاده لا اله الا الله يك گواهست مر يگانگي خداي را جل جلاله و يگانگي كه مرور است و آنكه شهاده بدو نيمه آمد از نفي و اثبات دليل است بر آنكه خلق.
جاني كه به نورِ حق ندارد امّيد
در عالم اوهام بماند جاويد
چون ذرّهٔ ناچيز بوَد در سايه
چون كودكِ يك روزه بوَد در خورشيد
از نشان خود بگريز، يكبارگي مهر ما بين. طريق اتحاد يگانگي است، و با خود بيگانگي است، از من و ما نشان دادن دوگانگي است، و دوگانگي دليل بيگانگي است. دوگانگي آنجاست كه امروز و فرداست. موحد از امروز و فردا جداست. تا موحد سايه خورشيد وجود نيافت از خود وانرست، و تا از خود وانرست حق را نيافت.
اندر حقيقت توحيد، بنده را هيچ نعت درست نيايد؛ از آن‌چه نعوت خلق مر ايشان را دايم نيست و نعت خلق به‌جز رسم نيست؛ كه نعت وي باقي نبود و مُلك و فعل حق باشد. پس به‌حقيقت از آن حق باشد .
اللَّه است قادر و قديم مستوجب قدم، رحمن است قاهر و عظيم مستحق عظم، رحيم است غافر و حليم سزاء فضل و كرم، اي مهيمن اكرم و اي مفضل ارحم، اي محتجب بجلال متجلّي بكرم، به باقرب تو اندوه است نه با ياد تو غم.
جانهاي ايشان از كدورت بشريت آزاد گشته است و از آفت نفس صافي شده و از هوي خلاص يافته تا اندر صف اول و درجهٔ اعلي با حق بياراميده‌اند و از غير وي اندر رميده.
حقيقتي است كه وي را رسم نيست، و آن‌چه رسم است نصيب خلق باشد اندر معاملات، و حقيقت خاصهٔ حق بود.