فايلستان

هر كه در اين خاك عداوت فن است

خاك شود آخر اگر آهن است

آينه هر چند بود صاف دل

زنگ برآرد چو بماند به گل

بگذر ازين خاك و گل عمر كاه

چند كني آيينه دل سياه

خيز و صفايي بده آيينه را

زو بزدا ظلمت ديرينه را

آينه كز زنگ شده تيره رنگ

مالش خاكستر از او برده رنگ

آتشي از فقر و غنا برفروز

هر چه بيايي ز علايق بسوز

زان كف خاكستري آور به كف

زنگ از آن آينه كن برطرف

تا چو نظر جانب او افكني

ديده شود هر چه بود ديدني

آه كه آيينه به زنگ اندر است

هر نفسش تيرگي ديگر است

بر همه روشن بود آيينه وار

كز نفس آيينه رود در غبار

آينهٔ دل كه پر از نور باد

از نفس تيره دلان دور باد

زنگ و غباري چو شود حايلش

رفع نمايد دم صاحب دلش

چرخ نگر كز نفس جان فزا

ز آينه خور شده ظلمت زدا

هر نفسي را نبود اين اثر

مي‌وزد اين باد ز باغ دگر

كي به همه عمر دم ما كند

آنچه به يك دم دم عيسا كند

روح فزايد دم روح الهي

با نفس روح كند همرهي

بر خوان اميد فلك جامه كبود

يك گرده پر نمك چو رويت ننمود

وين قرص كه در تنور گردون پخته ست

گرم است وليكن نمكش نيست چه سود

چون طبع خرد غباري از من گيرد

دانسته، فلك شماري از من گيرد

گر فضل و هنر كناري از من گيرد

ايام چه اعتباري از من گيرد

مرا جان و دل نزد آن سركش است

كه جان بوسه بر خنجرش مي دهد

ز سر گشتگي دان تو اين دردسر

كه گردون بداخترش مي دهد

چو درد سر خلق او مي كشد

چشم طمع پوش تو اي دل از اين جهان

پيمانه پر كنيم و چه از پير و جوان

روزي بعزم صيد بصحرا شدم روان

صياد مي دويد كه اجل از پي يش دوان

گفتا مرو مرو كه ترا مرگ در خفا است

رفتم  برطبيب كه علاج دلم كنم

طبيب آه كشيد و گفت اين درد بي دواست

نيست پرواي اجل دلزدهٔ هستي را

شمع ماتم ز چه دلگير ز مردن باشد؟

هر يك چندي يكي برآيد كه منم

با نعمت و با سيم و زر آيد كه منم

چون كارك او نظام گيرد روزي

ناگه اجل از كمين برآيد كه منم

خيام كه خيمه هاي حكمت ميدوخت

در كوره غم فتاده ناگه بسوخت

مقراض اجل طناب عمرش ببريد

دلال قضا برايگانش بفروخت

هر كس كه ز مرگ خود هراسان باشد    

دفع نگرانيش بس آسان باشد

نه، زودتر از اجل توان مُرد، نه دير   

حقا كه اجل تو را نگهبان باشد

از قعر گل سياه تا اوج زحل

كردم همه مشكلات گيتي را حل

بيرون جستم ز قيد هر مكر و حيل

هر بند گشاده شد مگر بند اجل