فايلستان

 توحيد در دلهاي مؤمنان بر قدر درد دلها بود، هر آن دلي كه سوخته تر و درد وي تمامتر با توحيد آشناتر و بحق نزديكتر.

"يخرجهم من الظلمات الي النور باذنه و يهديهم الي صراط مستقيم "  قرآن نور است وبه سوي نور كه معرفت خداوند است هدايت مي‌كند ، پس‌ معرفه الله ، نور است .

بنور الهي همت عالي گردد، غمگين آسوده شود، دشمن دوست گردد، پراكندگي بجمع بدل شود، بساط بقا بگسترد فرش فنا درنوردد، زاويه اندوه را در ببندد باغ وصال را در بگشايد.

الهي تو آني كه نور تجلّي بر دلهاي دوستان تابان كردي چشمه‌هاي مهر در سرّهاي ايشان روان كردي، و آن دلها را آينه خود و محل صفا كردي، تو در آن پيدا و به پيدايي خود در آن دو گيتي ناپيدا كردي، اي نور ديده آشنايان و سور دل دوستان و سرور جان نزديكان همه تو بودي و تويي، نه دوري تا جويند، نه غايتي تا پرسند، نه ترا جز بتو ياوند، و اللَّه لو لا اللَّه ما اهتدينا، آبي و خاكي را چه زهره آن بود كه حديث قدم كند اگر نه عنايت و ارادت قديم بود، اگر نه او بكرم و فضل خود اين مشتي خاك را بدرگاه قدم خود دعوت كردي و بساط انبساط در سراي هدايت بسط كردي و الّا اين سيه گليم وجود را و اين ذرّه خاك ناپاك را كي زهره آن بودي كه قدم بر حاشيه بساط ملوك نهادي سزاي خاك آنست كه پيوسته منشور عجز خود مي‌خواند و پرده بي‌نوايي خود ميزند .

نور حقيقت آن باشد كه غيري را روشن كند، هر چه غيري را روشن نكند آن را نور نگويند، آفتاب نورست و ماه نورست و چراغ نورست. نه بآن معني كه بنفس خود روشنند لكن بآن معني كه منوّر غيرند، آئينه و آب و جوهر امثال آن را نور نگويند اگر چه بذات خود روشنند زيرا كه منور غير نه اند.

نور ظاهر اگر چه روشن است و نيكو تبع و چاكر نور باطن است، نور ظاهر نور شمس و قمرست، و نور باطن نور توحيد و معرفت، نور شمس و قمر اگر چه زيبا و روشن است آخر روزي آن را كسوف و خسوف بود و فردا در قيامت مكدّر و مكوّر گردد.

نور در هستى شناسى سهروردى جايگاهى تعيين كننده دارد. او سه نماد براى نورالانوار برمى شمرد: ۱. نور اسفهبد يا نفس ناطقه انسانى؛ ۲. هورخش يا خورشيد؛ ۳. آتش.

اي مستمعان را ز حديث تو سرور

وي ديدهٔ صاحب نظران را ز تو نور

جز حرف و رخت گر شنوم ور بينم

گوشم كر باد الهي و چشمم كور

در ديار ما كه جان از بهر مردن مي‌دهند

آرزوي عمر جاويدان ندارد هيچ كس

غم مردن نبود جان غم اندوخته را

نيست از برق خطر مزرعهٔ سوخته را