همه آيات و آثارى كه در جهان مادى وجود دارند به واسطه نور ذات حق و پرتو الهى است كه شكل مى گيرند و نمودى آشكارا مى يابند و پيدايش همه هستى به وسيله اوست بنابراين ذات خداوند به وسيله آيات و نشانه ها روشن نشده است و اين سخنى باطل است بلكه آيات و نشانه ها به واسطه نور ذات حق هويدا و آشكار گرديده اند.
حق آن است كه آدمى كريم است; اما خاستگاه كرامت او را نبايد در بيغوله هاى دنيوى جستجو كرد; كرامت او در عمق جان و در سرشت او است و همين كرامت, رسول باطنى او براى پيمودن راه بس پر خطر قوس صعود, تا مرز بى انتهايى هستى است; كه (ان الى ربك الرجعى).
بينايى حس طبيعى حكم آن دست را دارد كه تنها ظاهر تجسّم يافته حقايق را لمس مى كند، ديگر كارى به همه موجوديت حقايق ندارد، چشم دريا بين چيزى است، و چشم كف بين چيز ديگرى، حال كه تو در راه دريافت حقايق گام گذاشته اى، اين بينايى كف بين را رها كن و آن ديده دريا بين را به دست آور، اين كف هايى را كه در سطح دريا حقيقت مى بينى، حركت و جنبش خود را از دريا در مى يابند.
هميشه خلق در خلق جديد است وگرچه مدت عمرش مديد است
همه هستند سرگردان چوپرگار پديد آرنده خود را طلبكار
جهان كل است در هر طرفَة‌العين عدم گردد و لايبقي زمانين
حركت و تغيير هم بر آغاز آفرينش عالم مادي و هم بر انجام آن دلالت دارد. شيء ازلي نمي تواند متغير باشد. متغير، اول و آخر دارد. حركت ماده غايتي غير مادي دارد كه ورود به سراي آخرت و بازگشت به خداوند است. (إِنَّ إِلَي رَبِّكَ الرُّجْعَي)(علق: ۸)؛ (وَ أَنَّ إِلَي رَبِّكَ الْمُنتَهَي.)(نجم: ۴۲). ملّاصدرا با تحليل خاصي، بر نوعي از معاد جسماني نيز استدلال مي كند. حركت تكاملي جهان و سير ماده از عناصر اوليه تا انسان كامل، بيانگر غايتمندي جهان و نشانگر علم، حكمت و اراده خالق و جملگي مستلزم حيات و بقاي پس از مرگ، حشر، معاد و خلود است.
اگر چيزي متصف به صفتي باشد، نبايد در مقام ذات، متصف به عدم آن صفت باشد، بلكه دست‌كم بايد نسبت به آن لابشرط باشد. اگر چيزي در مقام ذات، لابشرط از صفتي باشد، گاهي با اين حال نمي‌تواند بدون آن صفت موجود باشد؛ يعني آن صفت همواره همراه اوست، و گاه چنين نيست؛ مانند حرارت. نوع اول از صفات، همراه با وجود شيء مي‌باشند و از وجود شيء انتزاع مي‌شوند؛ مانند مكان كه جسم ناگزير اين لازمه را دارد. مكان در ماهيت جسم دخيل نيست، اما وجود جسم بدون مكان نمي‌تواند باشد. زمان هم اين‌گونه است. جسمي كه در طول يك ساعت از نقطه‌اي به نقطه‌اي ديگر حركت مي‌كند، مي‌تواند اين حركت را در دو ساعت يا در نيم ساعت انجام دهد؛ در اين صورت مبدأ و منتها و مسافت و متحرك يك چيز است، اما زمان متفاوت است. زمان امري تدريجي و سيال است و هرچيزي كه متصف به زمان شود، در ذاتش تدريج و سياليت هست و زمان از آن انتزاع مي‌شود. زمان مقدار حركت جسم است. هر جسمي زمانمند است و عمري دارد، حتي اگر ساكن به نظر آيد. زمان از تجدّد و سيلان طبيعت جسم انتزاع مي‌شود و نوعي كشش واقعي براي اشياست. پس، جوهري كه زمانمند است، بايد حركت‌مند باشد.
حركت جوهري غير از حركت در جوهر است. وقتي انساني راه مي رود، جوهرش هم حركت مي كند، اما حركت جوهر در اين حال، در نسبت مكاني يا أين است، نه در خود جوهر. در حركات عرضي، اين جوهر است كه در كميت، كيفيت، أين و وضعش حركت مي كند. اما مراد از حركت جوهري، حركت جوهر در ذات خود است.
فلاسفه از دو نوع تغيير سخن مي‌گويند: تغيير دفعي و تغيير تدريجي. تغيير دفعي، تغييري است كه در «آن» يا «لازمان» رخ مي‌دهد. در اين‌گونه تغيير، ما شاهد زوال چيزي و حدوث چيزي ديگر هستيم. براي مثال، چوب بر اثر سوختن به خاكستر تبديل مي‌شود. از اين جريان، به كون و فساد تعبير مي‌شود. چيزي زايل و فاسد مي‌شود و چيزي ديگر در جاي آن حادث و موجود مي‌گردد. به عبارت ديگر، ماده صورتي را از دست مي‌دهد و صورتي ديگر را مي‌پذيرد. اما نوع ديگر از تغيير، تدريجي است. چيزي از مبدأي به مقصدي روان مي‌شود و رفته رفته از مبدأ دور و به مقصد نزديك مي‌گردد. اين تغيير تدريجي را حركت مي‌گويند. تغيير تدريجي، يك نوع امتداد سيال و بي‌قرار است، نه حدوث و زوال‌هاي متوالي. هرچند حركت قابل انقسام به اجزاي فرضي است، اما اجزاي بالفعل ندارد، بلكه يك امر پيوسته است. از اين‌رو، حركت از تغييرات دفعي يا سكونات متوالي تشكيل نمي‌شود و به آنها فروكاسته نمي‌گردد، چنان‌كه زمان به آنات متتالي برنمي‌گردد. اتصال از اركان حركت است. جسم در حال حركت، تمام حدود بين مبدأ و منتها را به نحو تدريجي و اتصالي استيفا مي‌كند. حدي را نمي‌توان تصور كرد مگر اينكه جسم آني در آن حد واقع شده و از آن عبور نموده باشد .
نظامها و يا شبكه هاي وظيفه گرا و رشته گرا
به تعداد گروههاي استفاده كنندگان مي توان نظام يا شبكه هاي وظيفه گرا يا رشته گرا داشت كه از يك يا چند مركز نشكيل شده باشند.آنها را مي توان به ترتيب ذيل تفكيك كرد:
الف. شبكه هاي وظيفه گرا، شامل:
شبكه هاي اطلاعات علمي و فني براي
شبكه هاي اطلاعات اجتماعي – اقتصادي براي:
ب- شبكه هاي رشته گرا، شامل:
اهداف هر نظام يا شبكه اطلاعاتي معمولاٌ با توجه به اهداف سياست ملي و نيازهاي استفاده كنندگان اطلاعاتي معين تنظيم مي شود.
واژه «نظام» از علوم دقيقه (بويژه فيزيك) به علوم اجتماعي راه يافته است. فيزيك با ماده، انرژي، حركت و نيرو سروكار دارد كه همگي قابل سنجش‌اند و از قوانيني معين پيروي ميكنند؛ به همين دليل، در فيزيك «نظام» را با واژگاني بسيار دقيق و در قالب يك نمونه (مدل) رياضي- كه بر وجود روابط معيني ميان متغيرها دلالت دارد- تعريف ميكنند. به هرحال، در علوم اجتماعي (كه كتابداري نيز به دليل ابعاد ارتباطي و انساني حرفة خود تا حد زيادي از نظريه‌ها و قوانين آن استفاده مي‌كند)، به دليل اينكه با متغيرهايي بسيار پيچيده‌تر و اغلب چندبعدي سروكار دارند، اين نوع تعريف كاربرد كمتري دارد. تعريفي كه در اينجا ارائه مي‌شود، تعريفي كاربردي است كه هرچند تعريفي غيركم‍ّي است، ولي مانند آنچه كه در علوم دقيقه مطرح مي‌شود، تعريفي كاملاً دقيق و جامع است.