فايلستان

به زهر چشم بتوان كشت دشمن را چوكار افتد

نمي خواهم كه چشم من به چشم روزگار افتد

ازان رخسار شبنم خيز چون گل پرده يك سو كن

كه چون برگ خزان بلبل به خاك از شاخسار افتد

ز زخم من به رعنايي مثل شد تيغ خونخوارش

كند اندام پيدا آب چون در جويبار افتد

تمام شب نظر بازي كند بادام زلف خود

نديدم هيچ صيادي چنين عاشق شكار افتد

هجوم زاغ خواهد نخل ماتم كرد سروش را

به فكر عندليبان اين چنين گر نوبهار افتد

ندارد از شكست خلق پروا ديده حق بين

كه كشتي بي خطر باشد چو دريا بيكنار افتد

دوستي با كورفهمان حجت ناديدگي است

وحشت از فهميدگان برهان نافهميدگي است

در بساط آفرينش مردمان چشم را

گر لباس فاخري باشد همين پوشيدگي است

ديده حق بين بود از هر دو عالم بي نياز

ترك دنيا بهر عقبي كردن از ناديدگي است

مي كند بر فربهي پهلوي لاغر اختيار

هر كه داند رنج باريك مه از باليدگي است

مردم سنجيده از ميزان نمي دارند باك

خلق را انديشه از محشر ز ناسنجيدگي است

گر ز ارباب كمالي سرمپيچ از پيچ و تاب

كز تمامي، سرنوشت نامه ها پيچيدگي است

دشمن غافل ز زير پوست مي آيد برون

پاي كاهل طينتان، سنگ ره خوابيدگي است

از شكفتن شد پريشان غنچه را اوراق دل

انتهاي خنده بيجا ز هم پاشيدگي است

اين كه روزي بي تردد مي رسد افسانه است

پنجه كوشش كليد رزق را دندانه است

با هزاران عقده مشكل درين بستان چو سرو

دست را بر هم نهادن سخت بي دردانه است

هيچ كس در پايه خود نيست كمتر از كسي

گنج دارد زير پر تا جغد در ويرانه است

غفلت ارباب دولت را سبب در كار نيست

در بهاران خوابها مستغني از افسانه است

گفتگو با جاهلان بي ادب از عقل نيست

هر كه مي گردد طرف با كودكان، ديوانه است

زود گردون كامجويان را ز سر وا مي كند

چون فضول افتاد مهمان، بار صاحبخانه است

ديده حق بين نگردد روزي هر خودپرست

ورنه خرمن هاي عالم جمله از يك دانه است

حاصلش از رزق غير از گردش بيهوده نيست

آسيا هر چند مستغرق در آب و دانه است

مطلب از سير گلستان تنگدل گرديدن است

ورنه باغ دلگشاي ما درون خانه است

در گلستاني كه ميراب است چشم بلبلان

باغبان بيكارتر از سبزه بيگانه است

كار ما از پنجه تدبير مي گردد گره

گر چه اميد گشايش زلف را از شانه است

جوانمردان طريقت ايشانند كه بغير مي‌ننگرند، ديده همت بكس باز نكنند خويشتن را در بيداء كبرياء احديت گم كرده آتش حسرت در كلبه وجود خود زده در درياي هيبت بموج دهشت غرق گشته، خردها حيران دلها ياوان، بي‌سر و بي‌سامان بي‌نام و بي‌نشان.

به چشم من گل وخار چمن يكي باشد

نواي بلبل وصوت زغن يكي باشد

تو از نواي مخالف ز راست بيخبري

وگرنه نغمه سرادر چمن يكي باشد

ترا تعدد اخوان فكنده است به چاه

وگرنه يوسف گل پيرهن يكي باشد

يكي است پيش سبكروح زندگاني ومرگ

كه صبح را كفن وپيرهن يكي باشد

به توتيا چه كنم چشم خود چوسرمه سياه

مرا كه ساختن وسوختن يكي باشد

مرا كه خلق نيايد به ديده حق بين

حضور خلوت با انجمن يكي باشد

رخ چو آينه گرداندن است بي صورت

ترا كه طوطي شيرين سخن يكي باشد

فغان كه در حرم وصل بار همچو سپند

مرا نشستن و برخاستن يكي باشد

دل دونيم ز عاشق دليل يكرنگي است

كه خامه دو زبان را سخن يكي باشد

هنگامى كه روح از بدن آدمى كاملاً جدا شد، همان طور كه در روز قيامت كوهها به زمين صاف و هموار تبديل مى گردند زمين بدن نيز از اعتدال مزاج و صحّت قوا خالى شده، صاف و يكسان مى گردد.

وجود و هستى هر جا كه ظاهر گردد «خير» مطلق است و اگر شرّ و بدى در  آن  يافت شود، بدان كه آن شرّ از غير و فناپذير مى باشد.

به حكم ﴿كُلّ شىء هالك الاّ وجهه﴾هنگامى كه ممكنات عالم به نقطه پايان عمر و حيات خود مى رسند و به تعبيرى اجل فرامى رسد تمام هستى عالم كه مجازى و نمودشان بى «بود» است فانى مى گردند و در نيستى و عدم گم مى شوندو جز وجود حقيقى، چيزى باقى نمى ماند.

هنگامى كه عمر اجزاى عالم به پايان آيد، همان طور كه از عدم و نيستى پا به عرصه وجود و هستى گذاشته بودند، بار ديگر از هستى به نيستى مى روند.يعنى پايان آنها آغاز و معاد آنها مبدأ مى گردد و همه به وحدت حقيقى كه اصل آفرينش است بر مى گردند.

وجود مطلق كه داراى كمال اسماء و صفات است در وجود همه موجودات و ممكنات عالم متجلّى است و تعيّن ها كه عارض وجود حقيقى گشته اند امورى اعتبارى هستند و در واقع «نمود» بى «بود» هستند و حقيقت ندارند و موجود حقيقى، حقّ است.