فايلستان

علم, قدرت, زيبايى, كرامت و… همراه با حقيقت وجود, در سراسر مراتب هستى سريان يافته و همه وجودات طولى و عرضى, به قدر گنجايش خود, جلوه گاه اين كمالات گشته اند;  تا جايى كه حتى قعر عالم هستى و اسفل سافلين  به دليل نسبتش با هستى مطلق و نشانه هايى كه از او دارد, زيبا و نورانى, و جلوه گاه و مظهر حضرت اوست:
به نزد آنكه جانش در تجلى است
همه عالم گواه حضرت اوست

 

شاخص اصلى انتظار، ناسازگارى با وضع موجود است; چون انتظار «بهتر خواستن» است، نه «بهتر دانستن»; يعنى انتظار هيچ گاه آنچه را كه «هست» كافى نمى داند و به هيچوجه از «هست»ها راضى نمى باشد و همواره به دنبال «بايدها» است; زيرا انتظار يك مسئله منفى نيست، بلكه يك مسئله مثبت است.البته نه فقط اعتقاد، كه تلاش و مجاهدت در جهت رهايى از وضع موجود و نه تنها اعتقاد به آن، بلكه خواستار وضع مطلوب بودن است. 

منشأ ميل به خوبي ها، زيبايي است كه در بايدها وجود دارد. بر اساس نظريه دين، منبع اين زيبايي، ذات، خواست و رضاي خداوند است كه سعادت ما را مي خواهد. چنين گرايشي كه به صورت فطري در ناخودآگاه وجود دارد ، بناست با اعمال نظام تربيتي دين و بيان مشروح آن، وارد خودآگاه انسان شود. چونان كه اصول اعتقادي و فروع كلي در قلمرو اين علاقمندي قرار مي گيرد، ريزترين تكاليف ديني نيز در دايره امور فطري جاي دارد و از جاذبه‌هايي برخوردار مي باشد

(صِبْغَةَ اللَّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَنَحْنُ لَهُ عَابِدُونَ)(بقره/۱۳۸)

«رنگ خدايي را [بپذيريد]، چه رنگي زيباتر از رنگ الهي است؟! و ما تنها او را اطاعت مي كنيم.»

با كشانده شدن فطرت به خودآگاه، همه چيز تغيير مي كند. «براي كساني كه درونشان انباشته از حضور خداست، كار كردن همان نيايش است، زندگي اينان نيايش و عبادت لاينقطع و پيوسته است.»

هدف از نيايش، پالوده و پاك ساختن خويش است. فرايند تزكيه نفس عبارت است از درك خودآگاه حضور او در وجود ما ... حضور خدا بايد در هر قدم از زندگي حس شود. اگر فكر مي كنيد كه به مجرد ترك محل نيايش آزاديد كه هر طور مي خواهيد زندگي و رفتار كنيد، حضورتان در مراسم نيايش بي ثمر است.»

روزه حقيقي باعث تطهير جسم و روح مي شود، به همان اندازه كه جسم را به تنگنا مي كشد، روح را آزاد مي كند ... روزه و نيايش قدرتمندترين اعمال براي تزكيه و پاكسازي درون هستند و آنچه پاك مي سازد، بي شك ما را قادر مي كند كه وظايف خود را بهتر انجام دهيم و به هدف خود نايل آييم.» 

روان‌شناسان سرشت را مستقر در ضمير ناخودآگاه مي دانند. مزلو با اشاره به اين مطلب مي گويد:«اين سرشت باطني معمولاً آشكار نيست و به آساني ديده نمي‌شود، بلكه پنهان و پوشيده است.» (مزلو، انگيزش و شخصيت)ايشان عامل ناپيدايي فطرت را عبارت مي‌دانند از اموري كه ذهن را اشغال كرده‌اند. برگسون از اين امور تعبير به امور معاشي و زندگاني مي‌كند  و استيس آنها را عبارت مي داند از صور حسي موجود در ذهن، انديشه‌هاي انتزاعي، شيوه‌هاي استدلال، ميل و خواهش و ساير محتويان ذهني. به همين دليل توصيه‌اش اين است كه مدعي شهود، روزنه حواس جسماني اش را مسدود كند تا هيچ احساسي نتواند به ضمير آگاهش برسد، صور حسي را از لوح ضمير هشيارش پاك كند و سپس همة انديشه‌هاي انتزاعي، شيوه‌هاي استدلال، ميل و خواهش و ساير محتويات ذهن را از آن طرد كند. با پيدايش چنين خلأ ذهني، نفس به خويشتن اشعار مي يابد و خود در آينه خود جلوه مي كند. 

امام علي عليه السلام بصيرت را از چند حيث مطرح كرده اند: معنا و اهميت بصيرت ؛ عوامل بصيرت و خصايص اهل بصيرت . به فرمودة ايشان ، بصيرت ، بخشش پروردگار است به گونه اي كه اگر آدمي بخواهد ببيند، چشم بصيرت او را مي گشايند، و بدان است كه حق را تصديق ( قلبي ) مي كند. امام علي عليه السلام  از كساني كه بي بصيرت از حاملان حق تبعيت مي كنند و با نخستين شبهه اي كه در دل آنها راه يابد در مي مانند، انتقاد كرده است و داشتن قلبي سليم و با بصيرت را از نشانه هاي سعادت انسان دانسته است . در نهج البلاغه آمده است كه قرائت قرآن كريم و ذكر حق و عبرت گرفتن از ايام ، موجب بصيرت در انسان مي شود . بصير كسي است كه چون بشنود بينديشد و چون نظر كند ببيند و از عبرتها بهره مند گردد . همچنين نگاه اهل بصيرت فراتر از دنياست ولي نگاه كوردلان به دنياست . اهل بصيرت از دنيا و كوردلان براي دنيا توشه برمي گيرند .

اصطلاح «Universality» به معناى جهان شمولى و عموميت و شمول از «Universe» گرفته شده است. «Universe» در لغت عبارت است از جهان، گيتى، عالم، و كائنات و «Universal» صفت است به معناى فراگير، عالم گير، جهانى و جهان شمول; يعنى چيزى كه متعلق به تمام افراد جهان است و تمام افراد و ملل جهان را شامل مى شود.

در معناى اصطلاحى، هنگامى كه از جهان شمولى حقوق بشر سخن به ميان مى آيد، مى توان براى آن دو مفهوم در نظر گرفت: مفهوم جامعه شناختى و مفهوم نظرى.

جهان شمولى از منظر جامعه شناختى اين است كه گفته شود حقوق بشر از سوى همه دولت ها يا اكثريت قاطع آن ها مورد پذيرش قرار گرفته است. در واقع آنگاه كه عمل دولت ها و ملت ها مدنظر باشد، به بحث از مفهوم جامعه شناختى جهان شمولى حقوق بشر پرداخته مى شود. در حالى كه، مراد از مفهوم نظرى حقوق بشر اين است كه اين حقوق با همه فرهنگ ها همخوانى دارد و با آن ها سازگار است. به عبارت ديگر، جايى كه انديشه آدميان و ملت ها منظور نظر باشد، بحث از مفهوم نظرى جهان شمولى حقوق بشر است.مفهوم ديگرى از جهان شمولى در مفهوم نظرى وجود دارد و آن اينكه اين حقوق بايد در سراسر جهان براى تمام افراد بشر، صرف نظر از دين، نژاد، سن، جنس، زبان، تابعيت، موقعيت اجتماعى، و جغرافيايى به رسميت شناخته شوند و افراد بتوانند از آن ها بهره مند شوند و دولت ها از اين حقوق، بدون اعمال تمايز نسبت به موارد نامبرده، حمايت كنند. در اين مفهوم از حقوق بشر مسئله جهان شمولى جنبه آمريت و قانونيت پيدا مى كند. در برخى از اسناد بين المللى دولت هاى طرف اين اسناد آن را پذيرفته و به آن متعهد شده اند. به عنوان مثال، ماده يك منشور ملل متحد مقرّر مى دارد كه اهداف اين سازمان «رسيدن به همكارى هاى بين المللى در زمينه ... ارتقا و تشويق احترام حقوق بشر و آزادى هاى بنيادين و اجراى اين حقوق براى همه افراد بدون تمايز نسبت به نژاد، جنس، زبان يا دين مى باشد.»