فايلستان

نورهايى كه از مشبّك هاى مشكات وجود، اشباح و ارواح ـ مى تابد، همه يك نور هستند كه گاهى از آيينه وجود آدمى پيدا مى شوند و گاهى از چراغ ارواح آشكار مى گردند. اين ناظر بر آيه ﴿الله نور السموات و الارض مثل نوره كمشكوة فيها مصباح المصباح فى زجاجة الزجاجة كانّها كوكب درّى يوقد من شجرة مباركة زيتونة لاشرقيه ولا غربيه﴾ مى باشد. يعنى خداوند نور آسمان و زمين و ارواح و اجساد است و مَثَل نور او همچون مشكات ـ چراغدانى ـ است كه اين چراغدان، همانا بدن آدمى است و در اين چراغدان، مصباح ـ چراغ ـ گذاشته شده است كه همانا روح مى باشد. و اين چراغ در زجاجه و آبگينه است كه همانا دل آدمى است.

قرآن بحر عميقى است كه به ژرفاى آن هيچ كس نمى رسد و هرچه درباره آيات و موضوعات آن بحث و بررسى به عمل آيد هنوز براى سخن گفتن جا فراوان است، و آيندگان نيز بسان گذشتگان مثل هاى قرآنى را بانوك تحقيق تشريح خواهند كرد.

إِنَّمَا مَثَلُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَاء أَنْزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الأَرْضِ مِمَّا يَأْكُلُ النَّاسُ وَ الأَنْعَامُ حَتَّى إِذَا أَخَذَتِ الأَرْضُ زُخْرُفَهَا وَ ازَّيَّنَتْ وَ ظَنَّ أَهْلُهَا أَنَّهُمْ قَادِرُونَ عَلَيْهَا أَتَاهَاأَمْرُنَا لَيْلاً أَوْ نَهَارًا فَجَعَلْنَاهَا حَصِيدًا كَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالأَمْسِ كَذَلِكَ نُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْم يَتَفَكَّرُونَ.

«در حقيقت، مثل زندگى دنيا، بسان آبى است كه آن را از آسمان فرو ريختيم پس گياه زمين از آنچه مردم و دامها مى خورند با آن درآميخت، تا آنگاه كه زمين پيرايه خود را برگرفت و آراسته گرديد و اهل آن پنداشتند كه آنان بر آن قدرت دارند، شبى يا روزى فرمان و يرانى ما آمد و آن را چنان درو شده كرديم كه گويى ديروز وجود نداشته است. اين گونه نشانه هاى خود را براى مردمى كه انديشه مى كنند به روشنى بيان مى كنيم».

مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللهِ أَوْلِيَاءَ كَمَثَلِ الْعَنْكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتًا وَ إِنَّ أَوْهَنَ الْبُيُوتِ لَبَيْتُ الْعَنْكَبُوتِ لَوْ كَانُوايَعْلَمُونَ. 

«كسانى كه غير خدارا اولياى خود برگزيده اند، بسان عنكبوتند كه خانه براى خود بتند وسست ترين خانه ها خانه عنكبوت است، اگر مى دانستند».

مثل العالم الذي يعلم الناس الخير و ينسى نفسه، كمثل السراج يضىء للناس و يحرق نفسه».

مثل دانشمندى كه نيكى را به مردم مى آموزد اما خود را فراموش مى كند، بسان چراغى است كه اطراف خود را روشن مى كند ولى خود را مى سوزاند.

مَنْ يُحْيِي الْعِظَامَ وَ هِىَ رَمِيمٌ.

«چه كسى آنها را زنده مى كند در حالى كه پوسيده اند».

بر لوح زمانه نيست يك حرف صواب

از حرفه حرف خوانيش روي بتاب

بي گوش و زبان چه خوش بود فهم كتاب

زين خامش گويا كه كتاب است كتاب

بر لبش قفل و در دل رازها

لب خموش و دل پر از آوازها

عارفان كه جام حق نوشيده اند

رازها دانسته و پوشيده اند

هركه را اسرار حق آموختند

مهر كردند و دهانش دوختند

نام خداوندي عظيم. جبّار نامدار كريم، قهّار كردگار حكيم. خداوندي كه رقم قلم قضاء او بهيچ آب منسوخ نگردد. جبّاري كه تير تقدير او بسپر هيچ آفريده مندفع نشود، كريمي كه فضل عميم او در هيچ معيار نگنجد، رحيمي كه احسان قديم او هيچ ميزان نسنجد. خاطر اگر چه هادي و داهي بود در لمعات انوار سبحات جلال او گمراه شود. شكر اگر چه با طول و عرض بود، در فضل و احسان و طول و امتنان او كوتاه گردد. عقل اگر چه كامل و وافر بود، در درياي علم او غريق گردد. وهم و فهم اگر چه با حدّت و فطنت بود، در انوار جلال و جمال او حريق شود.

آن بود كه هيچ چيز اندر بند وي نايد، و وي اندر بند هيچ چيز نشود و اين عبارت از عين فنا بود؛ كه فاني صفت، مالك نبود و مملوك نه؛ از آن‌چه صحت ملك بر موجودات درست افتد و هيچ چيز را، از متاع دنيا و زينت عقبي، ملك نكند و خود اندر تحت حكم و ملك نفس خود نيايد. سلطان ارادت خود را از غير بگسلد تا غير طمع بندگي از وي بگسلد. و اين قول لطيف است مر آن گروه را كه به فناي كلي گويند.