فايلستان

در نقلى، آمده است كه فرمودند: «مرگ، از شما آغاز نشده و به شما نيز پايان نخواهد يافت.چنانچه اين دوست شمابه سفرمى رفت، از شمادورمى شد، اكنون بپنداريد كه به يكى از سفرها رفته. اگر او باز نگردد (كه نخواهد آمد) شما به سوى او خواهيد رفت».و البته ترديدى نيست كه اين سفر، جز كوچ زيباى يك پرنده مهاجر نيست; كوچى كه از جانب دنياى ديگر هدايت شده: «وَ تَرَحَّلوُا فَقَدْ جُدَّبِكُمْ»; از دنيا كوچ كنيد كه براى كوچ دادنتان تلاش مى كنند. ونيز مهاجر، هر آن به انتظار نشسته است; چرا كه: «الرَّحيلُ وَ شِيكٌ»; كوچ كردن نزديك است. و اين انتظارى است كه هر «آنِ» آن، يك عمر است به قدر سرعت يك «آن»: «وَ اِنَّ غايةً تَنْقُصُها اللَّحْظَةُ»; آنات و لحظاتى كه در قالب ساعات، روزها، ماه ها و سال هاى عمر آدمى، شتابان در حركت است و به پيش مى رود; كه فرمود: «فَاِنَّ غَداً مِنَ الْيُومِ قَريبٌ. ما اَسْرَعَ السّاعاتِ فى اليَوْمِ، وَاَسْرعَ الاَيّامَ فِى الشَّهْرِ و اَسْرَعَ الشُّهُورَ فى السَّنَةِ، وَ اَسْرَعَ السِّنينَ فِى الْعُمرِ»; فردا به امروز نزديك است. وه كه چگونه ساعت ها در روز، و روزها در ماه، و ماه ها در سال، و سال ها در عمر آدمى شتابان مى گذرد!

در اين عالم يكي مسجد يكي خانه يكي ميخانه ميسازد

بلي در خور همت هر كسي كاشانه ميسازد

بلي بلبل بباغ و جغد ويرانه ميسازد

درون كعبه از راه خطا بتخانه ميسازد

نميدانم بمن آن گِل ميسازد يا نميسازد

«مرگ» حركتى حتمى و مستمر از دار مَمّر به سوى دارمَقّر است: «الدُّنيا دارُ مَمَّر لا دارُمَقَرٍّ»و حركتى است كه با هر نَفَس، انسان را به سوى خود مى خواند: «نَفَسُ المزء خُطاهُ اِلى اَجَلِهِ» حركتى كه پرده از پيوند لحظه ها با زندگانى كوتاه دنيوى برمى دارد: «وَ اَنَّ غايَةً تَنْقُصُها اللَّحَظةُ»زندگى كوتاهى كه گذشتن لحظه ها از آن مى كاهد.

به زهر چشم بتوان كشت دشمن را چوكار افتد

نمي خواهم كه چشم من به چشم روزگار افتد

ازان رخسار شبنم خيز چون گل پرده يك سو كن

كه چون برگ خزان بلبل به خاك از شاخسار افتد

ز زخم من به رعنايي مثل شد تيغ خونخوارش

كند اندام پيدا آب چون در جويبار افتد

تمام شب نظر بازي كند بادام زلف خود

نديدم هيچ صيادي چنين عاشق شكار افتد

هجوم زاغ خواهد نخل ماتم كرد سروش را

به فكر عندليبان اين چنين گر نوبهار افتد

ندارد از شكست خلق پروا ديده حق بين

كه كشتي بي خطر باشد چو دريا بيكنار افتد

مرگ، نشانى از هستى مقيّد انسان و هستى مطلق الهى دارد; هستى لِلّهى و الى اللّهى; هستى اى كه ريشه در مُلك و ملكوت دارد و به هُلك و هلاكت منتهى مى گردد; يعنى كه مرگ ـ در واقع ـ نشان هستى انسان است و البته علامتى بر جوهر و حقيقت الهى انسان; حقيقتى پيوسته و وابسته به مبدأ هستى بخش.

كسي كه سرّ او معدن راز بود، و دل او در در قبضه ناز بود، و بر پيشاني او نشان اقبال بود، و در ديده يقينش نور اعتبار افعال ذي الجلال بود، از اسرار و رموز اين كلمات درين آيات آگاهي دارد، و واقف بر اين احوال بود.

گواهي نماز بر راستي كليمه شهاده چنانست كه نماز كردن حقي است كه همي گزارده شود از حقهاي شهاده و نماز يكي است و بدو هنگامست يا بوقت است چون فريضه يا بنا وقت چون نافله برابر نفي و اثبات اندر شهاده ناوقت چون نفي و بوقت چون اثبات و نماز بر سه رويست چون فريضه و سنت و نافله برابر سه حرفها كه بنياد شهاده بر آنست و نماز از چهار ركعت بيش نيست بيك سلام برابر چهار كليمه كه اندر شهاده است، و بنماز اندر هفت جاي از اندام نماز كن بر زمين بر آيد چون دو قدم و دو زانو و دو كف دست و يك پيشاني برابر هفت فصل شهاده، و بنماز اندر دوازده كار است كه تمام نماز اندر آنست چون تكبير نخستين و استادن و الحمد و سوره خواندن و ركوع كردن و تكبير ركوع و سجده كردن و تكبير سجود و سمع الله لمن حمده گفتن و تحيات خواندن و سلام دادن برابر دوازده حرف شهاده.
 

ز آئينه دل چو زنگ اغيار زدود

نه جامه سفيد ساز و نه خرقه كبود

چون اهل زمان نه ايم در قيد فنا

ما فاني مطلقيم در عين وجود

 اگر قرين دورانديشي شوي و عزم كني، مصيبت و سختي را ناچيز يابي و تاثير و زيانشان اندك سازي.نيز از همان راه هاست كه: آنچه از فرا رسيدن فنا داني، دل را نيز بياموز و نيز آنچه از بگذشتني كه سرنوشت است. چرا كه دنيا را حال يكسان نماند و هيچ مخلوقي را بقائي آشكارا نيست.

دنيا پرست را غم ايام نباشد

هر جا كه دانه بيش دام بيشتر