فايلستان

ذخيره شدن صور خيالى در خيال باطل است؛ زيرا اگر صور خيالى در ذهن بودند بايستى دائما نزد نور مدبر يعنى نفس حاضر باشند و نبايد انسان صور خيالى را فراموش كند. پس صحيح نيست خيال خزانه حس مشترك به حساب آيد؛ بلكه واقعا خزانه حس مشترك در عالم ذكر و ياد يعنى به نزد افلاك نورى است. دليلش آن است كه انسان مثلاً در نفس خويش به هنگام غيبتش از تخيل زيد، اصلاً مدركى نمى يابد بلكه انسان هرگاه شى ء مناسبى را احساس كرد يا درباره آن انديشيد فكرش به زيد انتقال مى يابد و براى او استعداد استفاده صورت زيد از عالم ذكر حاصل مى گردد؛ لذا فقط نور مدبر مفيد صورت زيد است چون اوست كه استعداد را فراهم مى سازد .

جهت استهلاك نفوس فلكيه را ملاحظه نموده‌اند كه گويا آنها به اعتبار تجرد و كليتشان از عالم جسمانى كوچ نموده و جز سايه‌اى از آنها باقى نمانده است و اثر آنها در جسم فلك مانند نفس منطبعه است.

در نفس سماويه اختلاف است بعضى گفته‌اند: نفس فلكى در جسم فلكى منطبع مى‌باشد. و معناى انطباع آن در جسم فلك اين است كه به تبع جسم، قابل اشاره وضعيه است؛ چنانكه صورت ياقوتى در جسم ياقوت است و با اشاره به جسم به صورت ياقوتيه نيز اشاره مى‌شود، ولى مجرد به تبع جسم هم قابل اشاره وضعيه نيست.

بفرموده امام باقر (ع) (در روح و نهاد انسان) ثابت و باقيست كه ما از آن به معرفت فطرى ياد مى‌كنيم.

روح هر چيزى يعنى خود آن چيز. اگر لفظ روح به چيزى اطلاق شود، دال بر ماهيت و جوهر آن است.

طبق روايت كافى امام صادق عليه السلام فرموده: هنگامى‌كه انسان مى‌ميرد بدنش متلاشى شده و فقط« طينت» در قبر در حال چرخش باقى مى‌ماند. اتم هاى اوليه ساختمان انسان كه- از دستخوش تغيير در امان مى‌باشند- به همان وضع نخستين باقى مانده و ماده اصلى بدن اخروى را تشكيل مى‌دهند.

يكى درياست هستى نطق ساحل

صدف حرف و جواهر دانش دل

به هر موجى هزاران دُرّ شهوار

برون ريزد زنقل و نصّ اخبار

هزاران موج خيزد هر دم از وى

نگردد قطره اى هرگز كم از وى

وجود علم از آن درياى ژرف است

غلاف دُرّ او از صوت و حرف است

معانى چون كند اينجا تنزّل

ضرورت باشد او را از تمثّل

شنيدم من كه اندر ماه نيسان

صدف بالا رود از قعر عمّان

زشيب قعر بحر آيد برافراز

به روى بحر بنشيند دهن باز

بخارى مرتفع گردد ز دريا

فرو بارد به امر حقّ تعالى

چكد اندر دهانش قطره اى چند

شود بسته دهان او به صد بند

رود تا قعر دريا با دل پر

شود آن قطره باران يكى دُرّ

به قعر اندر رود غوّاص دريا

از آن آرد برون لؤلؤ لالا

تن تو ساحل و هستى چو درياست

بخارش فيض و باران علم اسماست

خرد غوّاص آن بحر عظيم است

كه او را صد جواهر در گليم است

چو بود توست يك سر همچو نابود

نگويى كاختيارت از كجا بود؟!

كسى كو را وجود از خود نباشد

به ذات خويش نيك و بد نباشد

كه را ديدى تو اندر جمله عالم

كه يك دم شادمانى يافت بى غم

كه را شد حاصل آخر جمله امّيد

كه ماند اندر كمالى تا به جاويد

مراتب باقى و اهل مراتب

به زير امر حقّ والله غالب

مؤثر حقّ شناس اندر همه جاى

زحدّ خويشتن بيرون منه پاى

ز حال خويشتن پرس اين قدر چيست

وز آنجا بازدان كاهل قدر كيست

هر آن كس را كه مذهب غير جبر است

نبىّ فرموده كو مانند گبر است

چنان كان گَبْر يزدان و اهرمن گفت

همين نادان احمق او و من گفت

به ما افعال را نسبت مجازى است

نسب خود در حقيقت لهو و بازى است

نبودى تو كه فعلت آفريدند

تو را از بهر كارى برگزيدند

به قدرت بى سبب داراى بر حق

به علم خويش حكمى كرده مطلق

مقدّر گشته پيش از جان و از تن

براى هر يكى كارى معيّن

تن آدمى همچون ساحل و هستى و جهان آفرينش دريايى است كه فيض وبخشش الهى و اسماءِ الهى همچون باران به حكم ﴿علّم آدم الاسماء كلّها﴾ خداوند بر بندگان خود مى بارد.

از درياى هستى هر موجى كه به صورت انسان ظاهر مى شود هزاران دُرّ گرانبهاى حقايق و معارف اسلامى از سخنان اولياء حق و عارفان واصل و قرآن و احاديث نبوى به ساحل نطق بيرون مى ريزد.يعنى بيان تمام حقايق و معارف اسلامى از قرآن و احاديث و اخبار از زبان و گفتار انسان است.